Artykuł 5 Ustawy określa precyzyjnie na kim spoczywają zadania w zakresie przeciwdziałania narkomanii. Policja jest tylko jednym z partnerów do w/w działań i należy zadbać o właściwy podział ról i obowiązków pomiędzy różnymi podmiotami zajmującymi się tym zagadnieniem. Nieznajomość prawa wśród młodzieży i dorosłej części społeczeństwa jest tak znacząca, że warto skupić nasze działania na aspekcie edukacyjnym. Rola Policji w profilaktyce narkotykowej powinna ograniczyć się do przekazywania treści przepisów prawa, wiktymologii, inicjowania i współdziałania w zakresie lokalnych programów profilaktycznych. Za profilaktykę narkotykową w szkołach, edukację dzieci i młodzieży w tym zakresie odpowiada MEN. Zgodnie ze strategią na lata 2003-2007 policjanci w zakresie przeciwdziałania narkomanii, mają prowadzić działalność edukacyjno-informacyjną skierowaną przede wszystkim do władz samorządowych, dyrektorów i pedagogów placówek oświatowo-wychowawczych, jak również rodziców i opiekunów. W celu redukcji zagrożenia narkomanią Wydział Prewencji Kryminalnej Biura Służby Prewencji i Ruchu Drogowego KGP zaleca:

a) wypracowanie porozumień i prowadzenie ścisłej współpracy z dyrekcjami szkół i kuratorami oświaty w zakresie przeciwdziałania narkomanii
b) prowadzenie spotkań z pedagogami oraz rodzicami informujących o skali zagrożenia, metodach działań dealerów, obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa
c) przekazywanie młodzieży wiedzy z zakresu prawa (Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich) oraz wiktymologii a nie o rodzajach narkotyków, sposobach ich zażywania i objawów po zażyciu, gdyż wzmaga to tylko zainteresowanie młodzieży narkotykami
d) wypracowanie wspólnie z pedagogami zasady niegodzenia się na handel narkotykami w "mojej" szkole
e) wypracowanie i wprowadzenie do szkół modelu postępowania w przypadkach ujawnienia narkotyku na terenie szkoły, (omówić przepisy Kodeksu Postępowania Karnego, Kodeksu Postępowania Cywilnego i Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) oraz wskazywanie placówek i instytucji, do których można zgłosić się celem uzyskania pomocy i porady,
f) natychmiastowe reagowanie na wszelkie sygnały pochodzące ze szkół,
g) upowszechnienie numerów policyjnych telefonów zaufania, pod które można anonimowo kierować informacje o przestępstwach narkotykowych.

Działania Policji w zakresie przeciwdziałania narkomanii powinny koncentrować się:

1. na eliminowaniu działań przestępczych dotyczących narkomanii
2. ograniczeniu dostępności środków odurzających.

Należy prowadzić edukację dzieci i młodzieży oraz dorosłej części społeczeństwa w zakresie:

1. obowiązujących przepisów prawa,
2. tworzenia międzyinstytucjonalnych i sąsiedzkich działań ukierunkowanych na poprawę bezpieczeństwa.

Promowanie zdrowego stylu życia i udowadnianie negatywnego działania narkotyków na organizm ludzki, należy pozostawić innym podmiotom, odpowiedzialnym za to zagadnienie i przygotowanym do tego pod względem metodycznym i merytorycznym.
Jednak często przyjdzie nam w "terenie" kontaktować się z dyrekcją czy też pedagogami w różnych szkołach czy placówkach oświatowych, nie unikniemy wówczas pytań dot. postępowania w przypadku ujawnienia narkotyków na terenie szkoły, czy też zatrzymania osoby je rozprowadzające. Przydatny stanie się więc pewien algorytm postępowania, oto jedna z propozycji.

---

RADY POLICJANTA DLA NAUCZYCIELI, WYCHOWAWCÓW I RODZICÓW

Podejmując czynności w powyższych sytuacjach musimy pamiętać o obowiązujących przepisach prawnych dotyczących powyższych zachowań. To pozwoli nam skutecznie interweniować nie narażając się jednocześnie na odpowiedzialność karną czy też dyscyplinarną. Pamiętajmy więc, że:

1. Mamy prawo ująć każdą osobę na gorącym uczynku przestępstwa i przetrzymywać ją do czasu, gdy przekażemy ją Policji o czym musimy ją (policję) bezzwłocznie powiadomić
2. Nie dajmy się zastraszyć, że zostaniemy oskarżeni przez sprawcę czy też jego opiekunów o nielegalne pozbawienie wolności lub jej ograniczenie. Pojawiające się na ten temat informacje w prasie, radiu lub telewizji a często w postaci tzw. poczty pantoflowej to mity i specjalna dezinformacja.
3. To samo dotyczy prawa do zatrzymania i zabezpieczenia przedmiotu przestępstwa aby nie uległ on zniszczeniu, zniekształceniu lub usunięciu. Jeżeli więc np. widzieliśmy, że dana osoba odrzuca woreczek z narkotykiem lub inną rzecz mogącą stanowić ewentualny dowód w sprawie musimy ją zabezpieczyć, najlepiej w sposób aby nie uległy zatarciu m.in. linie papilarne. Jak wyżej koniecznym jest niezwłoczne powiadomienie Policji. Nie należy interpretować tego jako przyzwolenie na przeszukanie, które jest czynnością procesową i mogą wykonywać je tylko uprawnione organy.
4. Największym sprzymierzeńcem dealerów i osób które mają styczność z narkotykami jest anonimowość, dlatego więc starajmy się zidentyfikować każdą osobę która porusza się po budynku szkolnym lub innej instytucji wychowawczej. Szczególnie zwracajmy uwagę na charakter jej pobytu, cel i sposób zachowania, w przypadku jakiejkolwiek wątpliwości, należy domagać się aby jak najszybciej opuściła dane miejsce. Można też powiadomić np. Straż Miejską aby wylegitymowała i ustaliła jej dane osobowe. To samo dotyczy sytuacji przed tymi budynkami np. boiska szkolnego, spacerniaka lub terenu gospodarczego.
5. Kolejny problem dotyczy ewentualnych badań moczu lub śliny na zawartość w nim zabronionych substancji psychoaktywnych. W niektórych szkołach (przeważnie prywatnych) w uzgodnieniu z rodzicami wprowadzono taki wymóg i uczeń w uzasadnionych sytuacjach jest zobowiązany do poddania się takim badaniom. Jest to metoda dość skuteczna, chociaż powstało już wiele metod "oszukiwania" testów. Tego typu rozwiązania sprawdzają się jak już wspominałem raczej w elitarnych małych ?zamkniętych? placówkach a powszechne jej zastosowanie nie wchodzi raczej w grę. Należy ją jednak polecać rodzicom, jeżeli mają jakieś podejrzenia. To może skutecznie odstraszać nawet od podejmowania ewentualnych prób zażycia narkotyku. Możemy tym sposobem wykrywać najważniejsze rodzaje narkotyków m.in. amfetaminę i metamfetaminę, MDMA, heroinę, morfinę oraz metadon (opiaty i opoidy), kokainę, THC (przetwory cannabis), benzodiazepiny i barbiturany, PCP. Istnieją testy pojedyncze (badające poszczególne substancje) oraz wieloparametrowe.

Kiedy można wykryć narkotyki w moczu?

Dane nie są jednoznaczne, ponieważ na rynku dostępne są różne testy, ludzie zażywają różne dawki i mają różny metabolizm. Przeciętnie jednak możemy przyjąć, że:

• heroina (opiaty): ok. 24-72 godz.
• kokaina: ok. 24-60 godz.
• amfetamina: ok. 48-72 godz.
• THC: ok. 3-12 dni

Testy na obecność narkotyków w moczu są miarodajne. Należy wykonać je kilkakrotnie celem potwierdzenia. Nie ma potrzeby robienia testów na obecność we krwi. Testy na obecność narkotyków we włosach wykonywane są w Polsce tylko w medycynie sądowej

Jak wykonać test?

1. Wyciągnąć urządzenie testowe z opakowania ochronnego (badanie w temperaturze pokojowej).
2. Ściągnąć wieczko ochronne z pasków testowych.
3. Zanurzyć pasek testowy w próbce moczu i obserwować różowy kolor migrujący wzdłuż okienka "wynik" (około 30 sekund). Nie dopuścić aby próbka moczu dotknęła plastikowej części urządzenia testującego.
4. Wyciągnąć pasek testowy z próbki moczu i położyć na płaskiej powierzchni.
5. Odczytać wynik po 1-5 min. Po tym okresie może już dochodzić do zafałszowania wyników.

NIEZUŻYTY TEST MOŻNA PRZECHOWYWAĆ W SUCHYM MIEJSCU O TEMPERATURZE POKOJOWEJ PRZEZ 18 MIESIĘCY.

Jak zinterpretować wynik?

• Negatywny: Dwie kolorowe linie pojawiają się niezależnie w okienku "wynik". Oznacza to, że w próbce moczu nie została przekroczona wartość progowa narkotyku. Kolorowe linie mogą pojawiać się w różnych odcieniach.
• Pozytywny: Tylko jedna kolorowa linia pojawia się w miejscu kontrolnym (C). Linia testowa nie pojawia się w miejscu testowym (T). Wynik pozytywny powinien zostać potwierdzony przez badanie laboratoryjne.
• Błędny: W okienku "wynik" nie pojawia się żadna linia, test jest nieważny. Nieprawidłowa procedura badania może spowodować zafałszowanie wyniku.
• Jedna linia na czystym białym tle oznacza wynik pozytywny. Dwie linie, również bardzo wyblakłe, wynik negatywny.

Obecnie coraz bardziej popularne stają się testy na obecność poszczególnych narkotyków w ślinie. Z przyczyn oczywistych stosują je f-sze Policji, szczególnie badając stan kierowców. Pomijając kwestie natury obyczajowej i technicznej (konieczność "pochwycenia" moczu), tu praktycznie nie ma możliwości fałszowania wyników np. poprzez podmianę moczu czy też zażywania odpowiednich substancji zmieniających metabolizm czy też przyspieszających "wypłukiwanie" narkotyku z organizmu. Tego rodzaju badania są proste a wyniki wiarygodne. Instrukcja obsługi (sposób przeprowadzenia badania) jest dołączona do każdego opakowania.
Oczywiście wyniki mają wartość jedynie informacyjną i nie mogą stanowić dowodu procesowego.