Za trywialne uważa się twierdzenie, że lepiej zapobiegać niż leczyć, lecz aby móc w porę zareagować na zagrożenie, musimy postawić trafną diagnozę. A tu pojawiają się olbrzymie problemy. Rzadko zdarza się, że osoba, która sięga po narkotyki informuje o tym fakcie innych, a w szczególności bliskich, stara się, aby jak najdłużej pozostało to - z wielu względów - tajemnicą. Szczególnie młodzi ludzie starają się ukryć ten fakt przed rodzicami i opiekunami. Stykając się z nimi policjanci często słyszą pretensje, że - "gdybyśmy wcześniej wiedzieli, że dziecko lub podopieczny zażywa narkotyki to może udałoby się zapobiec tragedii". To jest olbrzymi problemem jak rozpoznać czy dana osoba "bierze" lub czy mamy do czynienia z substancją, która jest narkotykiem. Pamiętać należy, że aby stwierdzić to definitywnie, musimy posiadać olbrzymią wiedzę teoretyczną i doświadczenie. Niestety w tym przypadku u większości funkcjonariuszy Policji jest ona niska. Niejednokrotnie to właśnie od funkcjonariuszy Policji wymagana będzie pomoc w tej materii. Wykonując więc czynności służbowe trzeba pamiętać o tym, że w każdym momencie możemy zetknąć się z w/w sytuacjami tzn. narkomanią lub narkotykami. Nie jesteśmy tu jednak bezradni, obserwujmy, więc bacznie i poddawajmy kontroli nie tylko wygląd zewnętrzny i zachowanie danej osoby, ale również a nawet przede wszystkim jej otoczenie.

CHARAKTERYSTYCZNE SYMPTOMY MOGĄCE WSKAZYWAĆ NA ZAŻYWANIE NARKOTYKÓW PRZEZ DANĄ OSOBĘ

I. Zmiany w zachowaniu osoby:
- nagła zmiana nawyków
- pojawiają się wahania nastroju i aktywności (często naprzemiennie zmęczenie z euforią)
- izolowanie się od bliskich i znajomych
- pojawiają się nowi ?dziwni? koledzy i koleżanki
- tajemnicze, krótkie rozmowy telefoniczne, nagłe wyjścia
- posługiwanie się niezrozumiałym językiem (slangiem)
- naśladowanie osób ze świata subkultur gdzie narkotyki odgrywają ważną rolę
- bunt, łamanie ustalonych zasad, napady agresji i złości
- pojawiają się problemy finansowe i na tym tle dochodzi do konfliktów
- wynoszenie wartościowych przedmiotów i niekorzystne zamiany rzeczy
- niewytłumaczalne spóźnienia, późne powroty
- kłamstwa, oszustwa
- pomniejszanie wszelkich autorytetów, wprowadzanie relatywistycznych poglądów
- bełkotliwa i niewyraźna mowa
- nadmierny apetyt lub brak apetytu
- spadek zainteresowania ulubionymi zajęciami

Na powyższe zachowanie trzeba być bardzo wyczulonym, dotyczy to nie tylko młodych ludzi gdzie zmiany te są często naturalne, ale uwidacznia się to też wśród osób starszych. Wynika często z początków uzależnienia a co za tym idzie jest irracjonalne i emocjonalne. Obserwując tego typu sytuacje zawsze musimy sobie zadać pytanie o jego przyczyny. Jest to, bowiem ważny sygnał ostrzegawczy, którego nie możemy zignorować. Jednak w toku codziennych zajęć i obowiązków, większość osób nie potrafi odpowiednio zinterpretować zachodzących zmian, często przysłania je tzw. ślepa miłość lub nadmierna pobłażliwość. Funkcjonariuszom Policji, szczególnie zajmujących się nieletnimi, lub też dzielnicowym, którzy najczęściej będą mieli kontakt z tak charakterystycznymi sytuacjami, może to pomóc ustalić przyczyny wielu zachowań przestępczych.

II. Wygląd zewnętrzny:
- blada, ziemista, zmieniona cera
- krosty i owrzodzenia (szczególnie w okolicy nosa)
- przekrwione oczy, rozszerzone lub zwężone źrenice
- spadek ciężaru ciała
- zasinienia i nakłucia (przeguby dłoni, łokci, pachwiny i okolice kostki)
- zaniedbanie w sferze higieny osobistej
- nowy styl ubierania się
- zmiana wyglądu (fryzury i koloru włosów, kolczyki, tatuaże, ostry makijaż itp.)
Ciało i jego wygląd to często wierne odbicie "duszy", również jej problemów, niepokojów i tajemnic. To samo można powiedzieć o ubiorze, co prawda "nie szata zdobi człowieka", ale w obecnych czasach często to właśnie ona jak nigdy dotąd, służy do wyrażania poglądów właściciela na życie, przyporządkowuje go do danej społeczności i grupy.

III. Objawy chorobowe
- uporczywy suchy kaszel
- wysięk z nosa
- osłabienia i omdlenia
- wymioty, zaparcia lub rozwolnienia
- częste przeziębienia i infekcje
- gwałtowne zmiany ciśnienia krwi oraz skoki temperatury ciała
- nagłe pogorszenie stanu uzębienia
- złe wyniki badań moczu i krwi
- bóle różnych części ciała
- depresja i problemy natury psychicznej
Należy pamiętać, że każdy rodzaj narkotyku do zazwyczaj mieszanina skomplikowanych substancji chemicznych, które po zażyciu w różny sposób i z różną siłą oddziaływają  na organizm. Wiele z nich jest silnie toksycznych. W/w objawy to często właśnie reakcja organizmu na te substancje, z czasem stan ten pogłębia się i gdy w porę nie podejmiemy odpowiednich kroków, może skończyć się to tragicznie, nawet śmiercią a na pewno ciężkimi powikłaniami.

SPECYFICZNE PRZEDMIOTY CHARAKTERYSTYCZNE DLA PRZESTĘPCZOŚCI NARKOTYKOWEJ

1. Wykorzystywane do produkcji, przerobu, uzdatniania lub sortowania i konfekcjonowania narkotyków:
- garnki i garnuszki (przerabiane lub z osadem)
- łyżeczki (często z przebarwieniami)
- szkło laboratoryjne
- grzałki lub płyty grzewcze
- substancje lub produkty chemiczne
- folia aluminiowa i tzw. zawiniątka z folii
- woreczki foliowe (najczęściej zamykane na tzw. strunę)
- prostokątne kawałki grubego papieru lakierowanego
- różnego rodzaju miarki
- małe wagi elektroniczne lub szalkowe, uchylne
- tuby, pudełka i słoiki z nieznanymi substancjami

2. Przedmioty pomocne do zażywania danego narkotyku:
- igły i strzykawki lekarskie
- wszelkiego rodzaju fajki
- cygarniczki i tzw. fifki
- bibułki papierosowe i urządzenia do robienia tzw. skrętów
- rurki (do wciągania proszku przez nos)
- łyżeczki i folia aluminiowa (do podgrzewania celem wdychania oparów)
- szczypce i chwytaki (do skrętów)
- lustereczka i płytki, (na których usypuje się tzw. ścieżki)

3. Inne specyficzne sytuacje i przedmioty:
- ciężki, słodkawy zapach w pokoju lub pochodzący z ubrania czy włosów
- częste wietrzenie pokoju
- atropina, do zakraplania oczu w celu powiększenia drastycznie zmniejszonych źrenic po zażyciu opiatów
- pojawienie się różnego rodzaju symboli i znaków na plakatach, zeszytach, luźnych kartkach, notatnikach
- nagłe zainteresowanie chemią i botaniką
- próby uprawiania .nowych. rodzajów roślin, sprowadzanie nasion i sadzonek
- nadejście niespodziewanych paczek i przesyłek z kraju i zagranicy
- atrakcyjna oferta wyjazdu za granicę
- przypływ gotówki, zamiany na ?lepsze? np. telefonów komórkowych, odtwarzaczy MP-3, itp.


POSTACIE NARKOTYKÓW:
- różnej postaci i koloru proszki (najczęściej zabezpieczone przed wilgocią)
- wysuszone i rozdrobnione części roślin
- małe grzybki
- płyny o różnym kolorze i najczęściej "chemicznym" ostrym zapach np. w strzykawkach, małych buteleczkach i fiolkach
- kawałki plastycznej masy o ziołowym aromacie
- tabletki i kapsułki różnej wielkości, koloru i gramatury
- małe znaczki i papierki często z nadrukami
- żelki o różnych wymiarach
- nasiona i niewielkie owoce

W związku z olbrzymią ilością substancji psychoaktywnych pochodzenia naturalnego i syntetycznych, przybierają one różne postacie, dlatego też, gdy zauważymy jedną albo kilka z w/w rzeczy, powinniśmy się tym zainteresować i zażądać wyjaśnień, co do ich właściwości i przeznaczenia. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy (z zachowanie ostrożności) wezwać funkcjonariuszy zajmujących się zwalczaniem przestępczości narkotykowej, którzy określą czy to jest narkotyk i ewentualnie - jaki?! W "życiu", w/w zmiany i przedmioty możemy zaobserwować na każdym kroku, są one naturalne i nie powinny wywoływać naszego niepokoju. Pojawienie się nawet kilku jednocześnie nie musi oznaczać, że spowodowane są one przez narkotyki. Nie wyciągajmy pochopnych wniosków i kierujmy się "zdrowym rozsądkiem". Tym niemniej często to właśnie tylko jeden z tych objawów jest na tyle charakterystyczny i zauważalny, że na jego podstawie musimy postawić trafną diagnozę.